NRP en Stroomversnelling hebben een advies uitgebracht aan het ministerie van BZK over een programmatische aanpak voor het verduurzamen van woningen. Zij deden dit op verzoek van de directeur Bouwen en Energie van het ministerie, Ferdi Licher. Het advies is tot stand gekomen in nauw overleg met een vertegenwoordiging van beleidsmakers en doeners uit de sector.

Het advies bouwt voort op de zogenoemde contigentenaanpak, waarmee groepen gelijksoortige woningen kunnen worden gebundeld en tegelijk verduurzaamd. Maar deze aanpak is niet los te zien van andere initiatieven voor verduurzaming van de gebouwde omgeving, aldus NRP en Stroomversnelling. Daarom pleiten zij voor een integrale programmatische aanpak onder regie van het Rijk.

NRP en Stroomversnelling bepleiten dat alle woningeigenaren en VVE’s vóór 2030, in een vooraf bekend gemaakte volgorde, een bij hun woningtype passend aanbod krijgen, gericht op energiebesparing met zoveel mogelijk CO2-reductie. Het advies richt zich op de particuliere woningmarkt maar hangt nauw samen met de ontwikkelingen in de corporatiesector.

Hieronder een samenvatting van het advies:

Landelijk programma

Er zijn in Nederland al veel initiatieven die zich inzetten voor het verduurzamen van woningen, maar er is nog geen coördinatie en bijsturing vanuit een landelijk programma. Voor de gebiedsgerichte aanpak is er het Programma Aardgasvrije Wijken, maar voor de aanpak van individuele woningen en contingenten bestaat zo’n programma nog niet. Er is wél steeds meer steun voor een programmatische aanpak, mede omdat dit kan helpen bij het inrichten van het Nationaal Isolatieprogramma. Ook de stijgende energieprijzen zetten extra druk op de ketel.

Iedereen een aanbod in slimme volgorde

Het door NRP en Stroomversnelling voorgestelde programma zou gericht moeten zijn op het doen van een aanbod aan elke woningeigenaar, in een slimme volgorde. Als eerste komen de woningeigenaren aan de beurt voor wie verduurzaming urgent is, en ook het meeste loont.

Woonplan

Wat moet er allemaal georganiseerd worden om elke woningeigenaar een goed aanbod te kunnen doen? Dat begint met een woonplan per woning. Veel eigenaren weten niet waar ze moeten beginnen. Een degelijk, gestandaardiseerd woonplan helpt om te beginnen en om de juiste maatregelen te nemen in een slimme volgorde. Zo’n woonplan is ook in lijn met het voorstel uit de nieuwe EPBD richtlijn van de EU (renovation passport). 

Ontzorgend aanbod

Woonplannen zijn een eerste noodzakelijke stap voor slim verduurzamen, maar dit is nog niet voldoende. De volgende stap is het ontwikkelen van ontzorgend aanbod, dat naast de techniek ook de financiering regelt. Lang niet alle woningeigenaren willen immers zelf een plan uitwerken, laat staan alle zaken (zoals financiering en vergunningen) regelen. En tot slot ook nog zelf uitvoeren.

Met behulp van centrale inkoop vanuit het programma kunnen (regionale) marktpartijen uitgedaagd worden om voor meerdere woningeigenaren tegelijkertijd een aantrekkelijk aanbod met passende garanties te ontwikkelen.

Adaptief programma

Het voorstel van NRP en Stroomversnelling mikt op landelijke coördinatie en regionale uitvoering. Er zijn allereerst langjarige samenwerkingen nodig tussen publieke en private partijen om efficiënt en op grote schaal woningeigenaren een aanbod te kunnen doen. Denk op landelijk niveau bijvoorbeeld aan landelijk opererende aanbieders van verduurzamingsconcepten, of aan financiers. In de regio vinden we de energieloketten, gemeenten, woningcorporaties en bouw- en installatiebedrijven, die ook actief bij het programma betrokken moeten worden.

Voorts kan een dergelijk programma haar rol niet goed vervullen als het opgesloten wordt in een zware governance-structuur. Er moeten uiteraard meetbare doelen zijn en het programma moet daarop afgerekend kunnen worden, maar de programmadirectie zal ook de ruimte moeten krijgen om zelf te bepalen hoe deze doelen worden gerealiseerd. Dit onder het motto ‘met de voeten in de klei, en de blik op oneindig’.